×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przewodnik po świadczeniach dla osób z niepełnosprawnością - zasiłki (część 3)

Jerzy Dziekoński
Kurier MP

Osoby z niepełnosprawnością mogą korzystać z szeregu przywilejów, uprawnień, ulg i zasiłków. Poniżej przedstawiamy przewodnik, w którym wyjaśniamy, jaka pomoc i na jakiej podstawie im przysługuje.

Świadczenia opiekuńcze

W obecnym stanie prawnym, w systemie świadczeń rodzinnych funkcjonują trzy rodzaje świadczeń opiekuńczych adresowane do osób z niepełnosprawnością oraz wspierające ich opiekunów.

Warunki nabywania prawa do świadczeń opiekuńczych regulują przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952 z późn. zm.). Świadczeniem opiekuńczym adresowanym do osób z niepełnosprawnością jest:

  • zasiłek pielęgnacyjny – obecnie 153 zł miesięcznie, od 1 listopada 2018 r. 184,42 zł. miesięcznie, a od 1 listopada 2019 r. 215,84 zł miesięcznie – przysługuje dziecku z niepełnosprawnością, osobie z niepełnosprawnością w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie z niepełnosprawnością w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje bez względu na osiągany dochód, przez okres legitymowania się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub na stałe osobom w wieku powyżej 75 r. życia. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom uprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego w ramach świadczenia emerytalno-rentowego).

Świadczeniami opiekuńczymi adresowanymi do osób sprawujących opiekę nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością są:

  • świadczenie pielęgnacyjne – od stycznia w wysokości 1477 zł miesięcznie - przysługuje matce albo ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (opiekunem faktycznym dziecka jest osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka), osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną oraz innym osobom, na których, ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby z niepełnosprawnością, z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, którzy sprawują opiekę nad osobą z niepełnosprawnością, jeżeli niepełnosprawność tej osoby powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia,
  • specjalny zasiłek opiekuńczy - obecnie 520 zł miesięcznie, a od 1 listopada 2018 r. 620 zł miesięcznie przysługuje osobom niepodejmującym lub rezygnującym z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością bez względu na wiek powstania niepełnosprawności. W praktyce, specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które nie spełniają warunków otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego, tj. przede wszystkim ww. warunku daty powstania w dzieciństwie niepełnosprawności osoby wymagającej opieki. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje po spełnieniu kryterium dochodowego, które wynosi 764 zł miesięcznie w przeliczeniu na osobę w rodzinie osoby sprawującej opiekę i osoby wymagającej opieki. Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego wynosi 520 zł miesięcznie, a prawo do tego świadczenia ustala się co do zasady na okres od 1 listopada do 30 października roku kolejnego.

Ponadto na podstawie ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekuna wypłacany jest zasiłek dla opiekuna – obecnie 520 zł miesięcznie, a od 1 listopada 2018 r. 620 zł miesięcznie - świadczenie wypłacane przez gminy, w związku z realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r., tym opiekunom dorosłych osób z niepełnosprawnością, których decyzje w sprawach świadczeń pielęgnacyjnych wygasły z mocy prawa z dniem 1 lipca 2013 r. i którzy są nieaktywni zawodowo z powodu konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Przysługuje niezależnie od dochodu i  wynosi obecnie 520 zł miesięcznie. Obecnie o zasiłek dla opiekuna mogą ubiegać się tylko osoby, które miały już ustalone prawo do tego świadczenia i chcą kontynuować jego pobieranie w związku z otrzymaniem przez osobę wymagającą opieki kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.

Za osoby pobierające świadczenia opiekuńcze adresowane dla opiekunów osób z niepełnosprawnością, co do zasady są również opłacane składki na ubezpieczenie emerytalno – rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Zasiłek rodzinny

Na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych, rodzinom posiadającym dzieci, w tym dzieci z niepełnosprawnością, przysługuje również:

  1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
  2. świadczenia na rzecz rodziny ustalane przez gminę i finansowane z budżetu gminy.

Warunkiem uzyskania prawa do pobierania zasiłku rodzinnego jest spełnienie kryterium dochodowego, które wynosi 674 złotych na osobę w rodzinie lub 764 złotych, jeśli członkiem rodziny jest dziecko z niepełnosprawnością. Zasiłek rodzinny przysługuje: rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie uczącej się.

Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko: 18. roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo do 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

  • 95 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia;
  • 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
  • 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Osoby, którym przyznano prawo do pobierania zasiłku rodzinnego, mogą ubiegać się także na dzieci (w tym dzieci z niepełnosprawnością) o dodatki do zasiłku rodzinnego odpowiednio z następujących tytułów:

  • urodzenia dziecka - 1000 zł na dziecko - świadczenie wypłacane jednorazowo, warunkiem jest pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu;
  • opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego - 400 zł miesięcznie wypłacane na podstawie uprawnienia pracownika do urlopu wychowawczego;
  • samotnego wychowywania dziecka - 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci, w przypadku dzieci z niepełnosprawnością kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł, nie więcej niż o 160 zł na wszystkie dzieci - jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka. Osoba samotnie wychowująca dziecko - oznacza to pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem;
  • wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej - 95 zł miesięcznie na trzecie i każde kolejne dziecko w rodzinie uprawnione do zasiłku rodzinnego;
  • kształcenia i rehabilitacji dziecka z niepełnosprawnością - 90 zł na dziecko do 5 roku życia, 110 zł – na dziecko od 5 do 24 roku życia, warunkiem jest posiadanie odpowiedniego orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;
  • rozpoczęcia roku szkolnego - 100 zł - świadczenie wypłacane raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego;
  • podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania - 113 zł miesięcznie w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły lub 69 zł miesięcznie w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki.

Świadczeniami niezależnymi od prawa do pobierania zasiłku rodzinnego są:

  • świadczenie rodzicielskie - 1000 zł miesięcznie, niezależne od dochodu - świadczenie przysługuje osobie, która urodziła bądź przyjęła na wychowanie (w tym przysposobiły) dziecko (tj. przede wszystkim matce dziecka) i nie otrzymuje zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. W przypadku urodzenia (przysposobienia/objęcia opieką) jednego dziecka świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres 52 tygodni.
  • jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka - (1000 zł na dziecko - świadczenie jednorazowe, warunkiem otrzymania tego świadczenia jest spełnienie kryterium dochodowego wynoszącego 1922 zł miesięcznie w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką albo dziecka przysposobionego – w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobieniem, nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.)

Ponadto, do systemu świadczeń rodzinnych wprowadzono możliwość przyznania przez gminę dodatkowego świadczenia na rzecz rodziny. Gmina, biorąc pod uwagę lokalne potrzeby swoich mieszkańców w zakresie świadczeń na rzecz rodziny, może w drodze uchwały podjętej przez radę gminy, ustanowić świadczenia na rzecz rodziny. Decyzja o tym, czy oraz w jakiej wysokości wprowadzić takie dodatkowe, świadczenie, należy do wyłącznej właściwości rady gminy. Świadczenie to finansowane jest ze środków własnych gminy.

500 +

Od 1 kwietnia 2016 r, na podstawie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci będącej realizacją Programu „Rodzina 500+” rodzice oraz opiekunowie dzieci (w tym również dzieci z niepełnosprawnością) mogą ubiegać się o świadczenie wychowawcze w wysokości 500 złotych miesięcznie na dziecko w rodzinie. Na drugie i każde kolejne dziecko w wieku do ukończenia 18 r. życia w rodzinie, świadczenie wychowawcze przysługuje rodzinom, bez względu na ich dochód. Przyznanie świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, rozumiane jako jedyne lub najstarsze dziecko w wieku do ukończenia 18. roku życia, jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego, które wynosi 800 zł miesięcznie na osobę w rodzinie lub 1200 zł w przypadku rodzin, w których wychowywane jest dziecko z niepełnosprawnością.

Należy podkreślić, że ww. ustawa preferencyjnie traktuje rodziny, w których wychowywane jest dziecko z niepełnosprawnością. W takim przypadku kryterium dochodowe podwyższono o 50 % w stosunku do kryterium podstawowego tj. do 1200 zł na osobę w rodzinie. Powyższe rozwiązanie pozwala na uwzględnienie zwiększonych wydatków, jakie rodzice i opiekunowie muszą ponosić w związku z opieką nad dzieckiem z niepełnosprawnością, pozostającym na ich utrzymaniu.

Od 1 stycznia 2017 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” matka, ojciec, opiekun prawny dziecka albo opiekun faktyczny dziecka mogą ubiegać się o jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł, z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu. Jednym z podstawowych warunków przyznania tego świadczenia jest posiadanie przez dziecko zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego ciężkie i nieodwracalne upośledzenia albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

Ponadto, 1 czerwca 2018 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu: „Dobry start” (Dz. U. z 2018 r. poz. 1061).

Wsparcie z programu ”Dobry start” realizowane jest w formie jednorazowego świadczenia pieniężnego (świadczenie dobry start) w wysokości 300 zł na uczące się dziecko i ma wspomóc rodziny w ponoszeniu wydatków związanych z rozpoczęciem roku szkolnego.

Świadczenie dobry start przysługuje, niezależnie od dochodu, na rozpoczynające rok szkolny w szkole dzieci w wieku do ukończenia 18. roku życia lub 20. roku życia w przypadku kontynuacji, rozpoczętej przed ukończeniem 18. roku życia, nauki w danej szkole. Dostrzegając potrzebę szczególnego wsparcia osób z niepełnosprawnością, w przypadku dzieci z niepełnosprawnością uczących się w szkole, świadczenie przysługuje do ukończenia 24. roku życia.

Pierwszym rokiem realizacji Programu jest rok 2018 r. i obejmie uczniów rozpoczynających rok szkolny 2018/2019.

09.10.2018
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta